بيماري هوچكين چيست؟

هوچكين(Hodgkin) يك نوع خاص از لنفوم يا سرطان است كه با رشد غير طبيعي سلول ها در دستگاه لنفاوي همراه است. پيشرفت هاي جديد در زمينه تشخيص و درمان اين بيماري باعث شده است كه تعداد زيادي از بيماران بهبود يابند. در اين بيماران با تشخيص زودرس و درمان مناسب، ميزان بهبود افزايش خواهد يافت. گر چه بيماري هوچكين ممكن است در تمامي سنين ديده شود، شايع ترين سن شيوع آن بين 20 تا 50 سالگي است.

بيماري هوچكين دريك منطقه دستگاه لنفاوي و معمولاً در گره لنفي ايجاد مي شود. اگر اين بيماري به موقع كشف و درمان نشود، ممكن است در تمام دستگاه لنفاوي پخش گردد. هوچكين مي تواند باعث درگيري ريه، اعضاي داخل شكم و استخوان ها شود. با گسترش بيماري، گويچه هاي سفيد طبيعي كاهش يافته، در مقابله با عفونت ها اختلال ايجاد مي شود. بنابر اين بيماران مبتلا به هوچكين ممكن است مستعد ابتلا به عفونت ها ي گوناگون گردند.

دستگاه لنفاوي در كجا يافت مي شود؟
بيماري هوچكين در دستگاه لنفاوي ايجاد مي شود. دستگاه لنفاوي از شبكه عروقي كوچكي كه به آنها عروق لنفاتيك مي گويند، به همراه بافت هاي لنفاوي كه محل تجمع لنفوسيت ها بوده و شامل گره هاي لنفاوي و بافت هاي ديگر مي باشند، تشكيل شده است. عروق لنفاتيك مسئول باز گرداندن مايعات ميان بافتي به گردش خون سيستميك هستند. بافت هاي لنفاوي در بيشتر بافت هاي بدن به ويژه طحال، كبد، مغزاستخوان و روده يافت مي شوند.

در طي مسير عروق لنفاوي، تجمع هاي دانه اي شكل كوچكي از لنفوسيت ها يافت مي شود كه به آنها غدد لنفاوي مي گويند. عمل اين غدد، حذف ناخالصي ها و باكتري هاي موجود در لنف است.

گره هاي لنفاوي در همه نقاط بدن پراكنده اند. درگردن، زير بغل و كشاله ران به راحتي يافت و لمس مي شوند. اين غدد معمولاً از دانه تسبيح بزرگتر نيستند ولي در صورت ايجاد عفونت يا بيماري هاي ديگر بزرگ مي شوند. يك گره لنفاوي بدون درد بزرگ شده، اگر بيشتر از يك ماه باقي بماند بايد به پزشك مراجعه كرد.

علل بيماري هوچكين
برخي از محققان عقيده دارند كه بيماري هوچكين دراثر مقابله دستگاه دفاعي بدن در برابر يك تحريك خارجي مثل يك ويروس ايجاد مي شود. اين بيماري در كشورهاي درحال توسعه كه در آنها افراد جامعه تا زمان بلوغ تماس فراواني با عوامل عفونت زا داشته اند، كمترديده مي شود. اين بيماري در كشورهاي توسعه يافته صنعتي كه در آنها كودكان تا سن 10 سالگي با بيماري هاي شايع اطفال تماس نداشته اند، بيشتر ديده مي شود. با اين حال دانش ما راجع به علت بيماري هنوز ناكافي است.

تشخيص بيماري
چون علت بيماري هوچكين نا معلوم است، در حال حاضر پيشگيري ازآن امكان پذير نيست. ولي تشخيص زود هنگام و درمان مناسب نتايج خوبي به همراه دارد.

معمولاً اولين علامت، پيدا شدن يك غده لنفاوي بزرگ و بدون درد است ك معمولاً در گردن وگاه در زير بغل يا كشاله ران ديده مي شود. اين غدد لنفاوي گاه در هنگام استحمام يا اصلاح كردن موهاي بدن كشف مي شوند. غدد لنفاوي ممكن است در اثر عفونت ها يا بيماري هاي ديگر غير از بيماري هوچكين نيز بزرگ شوند ولي غده لنفاوي كه بيش از يك ماه بزرگ بماند چه دردناك باشد چه نباشد بايد توسط پزشك معاينه گردد. غده لنفاوي عفوني معمولاً دردناك است.

گاه علايم ديگري نيز دربيمار مبتلا به هوچكين ديده مي شود كه عبارتند از:

- تب طول كشيده اي كه علت آن مشخص نيست.

- عرق شبانه توجيه ناپذير. گاه اين تعريق آن قدر زياد است كه بيمار مجبور به تعويض ملحفه مي گردد.

- خارش بدن

- دردهاي غيرطبيعي پشت يا شكم

- كاهش وزن غير طبيعي

- تنگي نفس

بيشتر موارد هوچكين به ويژه اگر در مراحل اوليه شناسايي گردد، قابل درمان است. بنابر اين براي كشف احتمالي غدد لنفاوي بزرگ شده، گردن، زيربغل و كشاله ران، خود را به طور منظم معاينه كنيد.

اين علائم در بيماري هاي ديگري غيراز هوچكين نيز شايع است ولي در صورت بروز اين علائم براي از دست ندادن شانس تشخيص زود هنگام اين بيماري، بايد به پزشك مراجعه كرد.

پس از مراجعه به پزشك، وي تاريخچه كاملي از وضعيت پزشكي فرد تهيه مي كند. آنگاه معاينه پزشكي به عمل خواهد آمد. اگر حالت غيرطبيعي درگره لنفاوي مشاهده نمايد، آن گره لنفاوي برداشته مي شود ودر زير ميكروسكوپ مطالعه مي گردد. اين آزمايش مشخص خواهد كرد كه ضايعه خوش خيم يا بدخيم است.

اگر نتيجه نمونه برداري مشخص كند بيماري هوچكين است، آزمايش هاي تكميلي زيرانجام مي شود:

- پرتونگاري قفسه سينه

- آزمايش خون

- لنفانژيوگرافي : به معني تزريق ماده حاجب به داخل سيستم لنفاوي و سپس تهيه راديو گرافي ازآن كه نشان دهند ه وضعيت سيستم لنفاوي و ميزان گسترش بيماري درآن است.

- سي تي اسكن شكم

- آزمايش مغز استخوان

- نمونه برداري از اعضاي داخل شكم براي نشان دادن گسترش بيماري به اين اعضاء

ممكن است انجام تمام اين بررسي ها دريك فرد لازم نباشد. تصميم گيري در باره بررسي هاي لازم توسط پزشك معالج صورت خواهد پذيرفت.

درمان
بيماري هوچكين به خوبي به درمان پاسخ مي دهد. دربيشتر موارد بيماران به طور سرپايي درمان مي شوند. درمان بيمار مي تواند با پرتو درماني يا شيمي درماني يا تركيبي از هر دو صورت پذيرد.

در پرتو درماني سعي مي شود با استفاده از پرتوهاي پر انرژي X يا اشعه هاي ناشي از كبالت در منطقه درگير شده توسط بيماري، سلول هاي سرطاني با حفظ بافت هاي سالم از بين برده شوند. خوشبختانه درمراحل اوليه، آسيب بيماري به دستگاه لنفاوي محدود مي باشد و از اين رو درمان مناسب با پرتودهي به قسمتي يا تمام دستگاه لنفاوي باعث بهبود بيماران خواهد شد.

شيمي درماني براي از بين بردن سلول هاي سرطاني درتمام بدن استفاده مي شود. پزشكان مقاديري از داروهاي شيمي درماني را استفاده مي كنند كه با حداقل صدمه به بافت هاي سالم بدن بتوان سلول هاي سرطاني را از بين برد. داروهاي شيمي درماني در تقسيم و رشد سلول هاي سرطاني اثر گذاشته و باعث تأخير رشد سلول ها مي شود و بيماران تركيبي از شيمي درماني و پرتودرماني را دريافت مي كنند.

هر دو روش درماني ذكر شده مي تواند عوارض نامطلوبي را ايجاد نمايد. پرتو درماني ممكن است باعث واكنش پوستي، تهوع، استفراغ و احساس خستگي شود. تمامي اين عوارض را با استراحت مناسب و تغذيه خوب مي توان تخفيف داد. بعد از قطع پرتو درماني، اين عوارض از بين خواهد رفت.

شيمي درماني ممكن است باعث تهوع، استفراغ، اسهال، ريزش مو ، كم خوني ، خونريزي خود به خود، افزايش بروز عفونت وهمچنين زخم هاي دهاني شود. اين عوارض درتمام بيماران ديده نمي شود، در تمام آنها نيز به يك شدت ظاهر نمي گردد و بعد از درمان از بين خواهد رفت.